اهمیت تست‌های سایش و پارگی در چرم مصنوعی
مقاومت در برابر سایش و پارگی از مهم‌ترین شاخص‌های دوام و کیفیت در چرم مصنوعی هستند. سایش ناشی از استفاده روزمره (مثلاً تماس بدن با صندلی یا حرکت کفش روی زمین)، و همچنین نیروی کششی یا پارگی ناگهانی می‌توانند باعث تخریب سطح چرم شوند.
انجام این تست‌ها در مراحل کنترل کیفیت به مزایای زیر منجر می‌شود:
-
تعیین طول عمر مفید محصول
-
اطمینان از مطابقت با استانداردهای صنعتی
-
امکان صدور گواهینامه‌های کیفیت
-
افزایش رضایت مصرف‌کننده نهایی
-
کاهش نرخ بازگشت و مرجوعی کالا
تست‌های رایج برای ارزیابی مقاومت چرم مصنوعی
تست سایش (Abrasion Test)
این تست برای اندازه‌گیری میزان مقاومت سطح چرم مصنوعی در برابر اصطکاک و ساییدگی انجام می‌شود. یکی از متداول‌ترین روش‌ها در این زمینه آزمون Martindale است.
▶ آزمون Martindale
🔹 روش انجام:
-
نمونه چرم تحت فشار مشخصی بین دو سطح ساینده قرار می‌گیرد
-
دستگاه، نمونه را با حرکت دایره‌ای رفت‌وبرگشتی تحت سایش قرار می‌دهد
-
پس از تعداد مشخصی چرخه، تغییرات سطحی بررسی می‌شود
🔹 استاندارد مرجع:
EN ISO 12947 / ASTM D4966
🔹 معیار ارزیابی:
-
تعداد چرخه تا ظهور اولین نشانه‌های سایش
-
تعداد چرخه تا پارگی کامل سطح
🔹 کاربرد:
-
چرم مبلمان
-
روکش صندلی خودرو
-
کیف و کفش
تست Taber Abrasion
روش دیگری برای سنجش مقاومت سایش است که معمولاً در محیط‌های صنعتی استفاده می‌شود.
🔹 روش انجام:
-
نمونه چرم روی صفحه‌ای ثابت قرار گرفته و دو دیسک ساینده به‌صورت چرخشی روی آن حرکت می‌کنند
-
پس از تعداد مشخصی چرخه، کاهش وزن یا ضخامت نمونه بررسی می‌شود
🔹 استاندارد:
ASTM D3389
🔹 نتیجه:
هرچه مقدار کاهش ضخامت یا وزن کمتر باشد، مقاومت سایشی بیشتر است
تست مقاومت در برابر پارگی (Tear Strength Test)
این آزمون برای بررسی مقاومت چرم مصنوعی در برابر پارگی تدریجی یا ناگهانی انجام می‌شود. در این تست‌ها نیروی مورد نیاز برای گسترش پارگی اندازه‌گیری می‌شود.
آزمون Elmendorf Tear Test
🔹 روش انجام:
-
یک بریدگی کوچک روی نمونه ایجاد شده و در دستگاه قرار می‌گیرد
-
یک پاندول با انرژی مشخص، نمونه را پاره می‌کند
-
انرژی مصرف‌شده برای پارگی ثبت می‌شود
🔹 استاندارد:
ASTM D1424 / ISO 1974
🔹 مزایا:
-
شبیه‌سازی واقع‌گرایانه پارگی‌های ناگهانی
-
پرکاربرد در صنایع کیف و پوشاک
آزمون Tear Propagation
🔹 روش انجام:
-
نمونه به شکل خاصی بریده می‌شود (معمولاً دم‌ماهی یا کشیده)
-
با اعمال نیروی کششی در دستگاه، مقدار نیرو برای گسترش پارگی اندازه‌گیری می‌شود
🔹 استاندارد:
ASTM D2261 / ISO 13937
🔹 کاربرد:
برای چرم‌هایی که تحت تنش‌های مکانیکی بالا هستند، مثل کفش، دستکش یا چرم خودرو
عوامل تأثیرگذار بر نتایج تست‌ها
مقاومت چرم مصنوعی در برابر سایش و پارگی به عوامل متعددی بستگی دارد:
| عامل | تأثیر بر تست‌ها |
|---|---|
| نوع لایه زیرین (Backing) | لایه‌های تاری‌پودی یا دوبل مقاومت پارگی بالاتری دارند |
| نوع پوشش سطحی | PU مقاومت بیشتری نسبت به PVC در برابر سایش دارد |
| ضخامت کلی چرم | ضخامت بیشتر معمولاً مقاومت بالاتر در هر دو تست فراهم می‌کند |
| نوع افزودنی‌ها | افزودن نرم‌کننده‌ها یا تقویت‌کننده‌ها می‌تواند مقاومت را افزایش دهد |
| شرایط تولید | دما و فشار مناسب در فرایند تولید چرم، انسجام بالاتری ایجاد می‌کند |
تفسیر نتایج تست برای کاربردهای مختلف
| کاربرد نهایی | حداقل چرخه‌ی قابل قبول در تست Martindale | مقاومت پارگی مورد انتظار |
|---|---|---|
| پوشاک سبک | 10,000 چرخه | متوسط |
| روکش صندلی خودرو | 30,000 – 50,000 چرخه | بالا |
| چرم مبلمان | بیش از 40,000 چرخه | بالا |
| کیف و کفش | حداقل 20,000 چرخه | بسیار بالا |
| چرم صنعتی | بالای 70,000 چرخه | بسیار بالا |
استانداردهای جهانی مرتبط با تست چرم مصنوعی
چرم مصنوعی برای صادرات یا استفاده در پروژه‌های بین‌المللی باید با استانداردهایی هم‌راستا باشد:
-
EN ISO 12947 (سایش Martindale)
-
ASTM D4966 (سایش پارچه و چرم)
-
ASTM D1424 (پارگی Elmendorf)
-
ISO 13937 (پارگی چرم‌های مصنوعی و منسوجات)
نتیجه‌گیری
مقاومت در برابر سایش و پارگی، دو شاخص مهم برای ارزیابی دوام و کیفیت چرم مصنوعی هستند. تولیدکنندگان با اجرای تست‌های Abrasion و Tear Strength مطابق با استانداردهای جهانی، می‌توانند محصولات با کیفیت‌تری روانه بازار کنند و اعتماد مصرف‌کنندگان را جلب نمایند. انتخاب مواد اولیه مناسب، کنترل شرایط تولید و آزمایش دقیق نمونه‌ها، گام‌های اساسی در تولید چرم مصنوعی مقاوم و بادوام به شمار می‌روند.
