مقاومت در برابر رطوبت
یکی از عوامل اصلی کاهش ماندگاری داروها رطوبت است. بسیاری از داروها بهویژه داروهای پودری، کپسولها و قرصها در برابر رطوبت آسیبپذیر هستند. رطوبت میتواند به راحتی وارد بستهبندی دارو شده و باعث تغییرات شیمیایی در ماده فعال دارویی شود، که ممکن است منجر به کاهش اثربخشی یا تغییر در ترکیب دارو گردد. فیلمهای دارویی، بهویژه فیلمهای PVC/PVDC (پلی وینیل کلراید و پلی وینیلیدن کلراید)، بهطور ویژه برای ایجاد مقاومت در برابر رطوبت طراحی شدهاند.
این فیلمها با خاصیت ضدنفوذ خود مانع از ورود رطوبت به داخل بستهبندی میشوند و به این ترتیب از تخریب دارو توسط رطوبت و اکسیداسیون جلوگیری میکنند. در نتیجه، دارو برای مدت زمان طولانیتری از کیفیت خود محافظت میشود.
مقاومت در برابر اکسیژن
اکسیژن یکی دیگر از عواملی است که میتواند به سرعت موجب اکسیداسیون داروها، بهویژه داروهای حساس، گردد. اکسیداسیون میتواند باعث از دست دادن اثربخشی دارو و حتی تبدیل آن به ترکیبات مضر برای سلامتی شود. بسیاری از داروهای بیولوژیک، ویتامینها و داروهای حساس به اکسیژن نیازمند محیط بستهبندی فاقد اکسیژن هستند.
فیلمهای دارویی با ویژگیهای مقاومت در برابر نفوذ گاز، مخصوصاً اکسیژن، بهطور مؤثری این مشکل را حل میکنند. فیلمهای EVOH (اتیلن وینیل الکل) و PET (پلیاتیلن ترفتالات) که در بستهبندی داروها استفاده میشوند، بهخوبی از نفوذ اکسیژن جلوگیری کرده و محیطی ایمن برای دارو فراهم میکنند. این ویژگی فیلمهای دارویی باعث میشود که ماندگاری داروها بهویژه داروهای حساس به اکسیژن، به طور قابل توجهی افزایش یابد.
محافظت در برابر نور
نور UV و اشعههای مرئی میتوانند بهویژه در داروهای حساس مانند ویتامینها، هورمونها و داروهای بیولوژیکی آسیبهای جدی وارد کنند. نور میتواند باعث تجزیه ترکیبات دارویی شود و به کاهش اثربخشی آنها منجر گردد. یکی از راهکارهای مؤثر برای محافظت از داروها در برابر نور، استفاده از فیلمهای دارویی با ویژگیهای ضد نور است.
فیلمهای دارویی آلومینیومی یا PVC/PVDC که بهطور معمول در بستهبندی دارویی استفاده میشوند، دارای خواص ضد نور هستند و از تأثیرات منفی اشعه UV و نور مرئی بر دارو جلوگیری میکنند. این فیلمها باعث میشوند که دارو در شرایط بهینه باقی بماند و در برابر تخریب ناشی از نور حفاظت شود، که در نتیجه ماندگاری دارو را افزایش میدهد.
حفظ خواص دارویی و کاهش تغییرات شیمیایی
فیلمهای دارویی علاوه بر محافظت از دارو در برابر عوامل محیطی، محیط کنترلشدهای را برای دارو ایجاد میکنند که میتواند از تغییرات شیمیایی و واکنشهای ناخواسته جلوگیری کند. در برخی از داروها، ترکیب مواد فعال دارویی ممکن است در شرایط نامساعد تحت تأثیر قرار گیرد و منجر به تغییرات شیمیایی شود که اثربخشی دارو را کاهش میدهد. بستهبندی مناسب دارویی با فیلمهای تخصصی از این تغییرات جلوگیری کرده و دارو را در شرایط بهینه نگه میدارد.
برای مثال، داروهای حساس به pH ممکن است در صورت قرار گرفتن در معرض رطوبت یا تغییرات دمایی واکنشهای شیمیایی نامطلوبی نشان دهند. فیلمهای دارویی با خاصیت کنترل pH یا پوششدهی خاص میتوانند از این نوع واکنشها جلوگیری کنند و مانع از تخریب دارو در طول زمان شوند.
مراقبت از دارو در برابر آسیبهای فیزیکی
فیلمهای دارویی علاوه بر عملکرد محافظتی از مواد شیمیایی، از داروها در برابر آسیبهای فیزیکی مانند شکستگی، فشار، و آسیبهای مکانیکی نیز محافظت میکنند. بستهبندی فیلم دارویی بهویژه در بستهبندیهای بلیستر (Blister Packaging) نقش حیاتی دارد. این بستهبندیها دارو را در محلهایی ثابت و جداگانه قرار میدهند و از فشرده شدن یا خرد شدن دارو جلوگیری میکنند.
فیلمهای دارویی پلیاتیلنی یا پلیپروپیلنی معمولاً در بستهبندیهای دارویی برای محافظت از دارو در برابر آسیبهای فیزیکی استفاده میشوند. این فیلمها با ایجاد یک لایه محافظ از دارو در برابر فشار و ضربه محافظت میکنند، که باعث افزایش ماندگاری آن در طول زنجیره تأمین و حتی در هنگام استفاده توسط بیمار میشود.
سازگاری با فرآیندهای تولید و حمل و نقل
فیلمهای دارویی بهویژه در بستهبندیهای چندلایه از سازگاری بالایی برخوردار هستند و میتوانند در فرآیندهای مختلف تولید و حمل و نقل مورد استفاده قرار گیرند. این فیلمها نه تنها از دارو در برابر عوامل محیطی محافظت میکنند بلکه باعث میشوند که دارو در طول فرآیند حمل و نقل و انبارداری در شرایط بهینه نگه داشته شود.
بستهبندیهای مقاوم در برابر نفوذ هوا، رطوبت و نور به دارو این امکان را میدهند که برای مدت طولانیتری در شرایط مناسب نگهداری شوند و از افت کیفیت در طول زمان جلوگیری کنند.
کاهش هزینهها و افزایش بهرهوری
استفاده از فیلمهای دارویی با ویژگیهای محافظتی به شرکتها این امکان را میدهد که هزینههای تولید و حمل و نقل دارو را کاهش دهند. فیلمهای دارویی سبک و مقاوم هستند و باعث میشوند که بستهبندیها فضای کمتری را اشغال کنند و هزینههای مربوط به حمل و نقل کاهش یابد.
همچنین، افزایش ماندگاری دارو به معنای کاهش ضایعات و بازگرداندن داروهای فاسد یا خراب به تولیدکننده است. این موضوع بهویژه در داروهای حساس و گرانقیمت اهمیت دارد.
استفاده از فیلمهای دارویی در بستهبندی داروها نهتنها به محافظت از دارو در برابر عوامل محیطی کمک میکند، بلکه باعث افزایش ماندگاری دارو و حفظ اثربخشی آن در طول زمان میشود. ویژگیهایی مانند مقاومت در برابر رطوبت، اکسیژن، نور، و آسیبهای فیزیکی باعث میشوند که داروها در شرایط بهینه باقی بمانند و از تخریب یا تغییرات شیمیایی جلوگیری شود.
با پیشرفت تکنولوژی و توسعه مواد جدید، فیلمهای دارویی به ابزاری مؤثرتر در حفظ کیفیت دارو تبدیل شدهاند و میتوانند نقش مهمی در کاهش هزینههای تولید و حمل و نقل، افزایش ایمنی مصرفکنندگان و جلوگیری از ضایعات دارویی ایفا کنند.